Vorige week, 21 oktober, organiseerden het Ministerie van Justitie en Veiligheid, de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel geweld en Comensha, het Symposium Mensenhandel, over de ontwikkelingen en uitdagingen van de aanpak van mensenhandel in Nederland.

Wij waren één van de partijen die mochten meedenken bij het actieplan Samen tegen mensenhandel 2025.
Een van de knelpunten in de huidige aanpak is dat er niet direct opvangplek beschikbaar is op het moment dat het slachtoffer uit de uitbuitingssituatie wil stappen.

Actieplan Samen tegen Mensenhandel

In het actieplan Samen tegen Mensenhandel 2025 werden o.a. deze voorstellen gedaan.

• Ieder slachtoffer moet snel terecht kunnen bij een opvanginstelling waar hij of zij tot rust kan komen.
• Een opvanginstelling waar binnen een beperkte tijd, zeg 72 uur, vastgesteld wordt welke hulp, opvang of zorg nodig is.
• Geen ruimte om een slachtoffer opvang te onthouden omdat hij of zij niet voldoet aan de eisen van de opvanginstelling.
• Nieuwe manieren om opvang en hulp te organiseren.

Aandacht voor slachtoffers

Wij vroegen aan slachtoffers, die wij begeleiden en aan ervaringscoaches verbonden aan de MvG Foundation, hun mening over met name punt twee: Het aanbod van een directe, veilige opvang om binnen circa 72 uur naar een vaste passende verblijfsplek voor langere tijd te verhuizen.

Zou je dat geholpen hebben in jouw situatie?

Roos: “Mooi plan maar ook een beetje lastig. Ergens meteen op een veilige plek worden geplaatst is hartstikke goed. Dat je vanwege een soort tijdslimiet over wordt geplaatst kan helpend zijn, maar tegelijkertijd ook best wel stressvol. Ik betwijfel of je binnen zo’n beperkte tijd, als je uit een dreigende situatie komt, echt jezelf kunt laten zien. Misschien zou ik die eerste opvang iets langer laten duren, zodat iemand echt tot rust kan komen en daarna bekijken wat wordt gezien als persoonlijk passend.”

Nanda: “Op zich vind ik het wat snel om dat al te kunnen bepalen. Een vaste plek is sowieso fijn en qua snelheid ook prettig.”

M: ”Dit klinkt veel beter, die lange wachttijden zorgen ervoor dat slachtoffers afhaken of dat ze er nog dieper in belanden. Ik denk dat deze hulp beter is, en ik er ook gebruik van had gemaakt. Het geeft een fijne houvast dat iemand je echt wil helpen en als je hulp zoekt, je direct veilig bent en niet thuis in doodsangst hoeft te zitten. Mij zou het wel geholpen hebben. Ik vond de angst, nadat ik hulp gezocht had, vreselijk. Ik was heel bang dat ze erachter kwamen en dat al hun dreigementen waarheid werden. Terwijl ik hulp had gezocht was ik nog voor hen aan het ‘werk’. Fijn dat er langzaamaan verandering komt in de hulp en wetgeving!”

L: “Ik denk dat het me zeker geholpen zou hebben. Nu werd ik naar de vrouwenopvang gebracht, waarvan ik wist dat ze me daar eigenlijk niet wilden hebben. Zo had ik nog meer het gevoel dat ik iedereen tot last was. Wat ik wel denk, is dat een eerste opvang langer dan 72 uur mij meer zou helpen.”

L en E: “Omdat je uit zo’n bizarre omgeving komt, heb je tijd nodig om weer in het hier en nu te komen. Daarbij zouden we niet zoveel druk willen leggen op de mensen die daar uitkomen. Een tot twee weken rust en daarna kijken wat je nodig hebt en waar je naar toe wilt en kunt, spreekt meer aan.”

Blanka: “Ik denk dat opvang op een neutrale plek een beter idee is dan bijvoorbeeld de politiecel. Ik moest in de politiecel wachten tot ze wisten waar ik terecht kon en waar plaats was. Dan voel je je vooral dader. Dus een neutrale plek lijkt me inderdaad een beter plan”.

Mellanie: “Ik denk dat dit per situatie verschillend is. Als Iemand open staat om hulp te ontvangen dan is direct handelen belangrijk. Maar vaak is het zo dat slachtoffers niet in de eerste instantie gaan toegeven slachtoffer te zijn vanwege angst en de afhankelijkheidsrelatie met de dader.

Er is tijd en vertrouwen nodig. Naar een onbekende plek worden overgeplaatst kan eng zijn. Want wat staat je te wachten? Ze zullen dan misschien eerder kiezen voor het bekende hoe toxisch dit ook is.

Passende opvang en hulp

In mijn geval wilde ik wel uit de situatie komen. Een 1 op 1 contact met een vrouwelijk deskundig persoon, die mij stap voor stap had begeleid, zou wellicht geholpen hebben.”

L: “Ik vind het ingewikkeld. Eerst ergens verblijven om vervolgens weer te worden overgeplaatst voelt ook een beetje alsof je een homp vlees bent en dat is juist wat je je al zo lang voelt. De onzekerheid over waar je heen gaat zou ik ook lastig gevonden hebben, denk ik. Anderzijds zou het wel goed zijn als je terecht komt op de plek die passend is met de zorg die je nodig hebt en als dit hierin zou helpen, zou ik er wel voorstander van zijn. Helaas is er naar mijn weten momenteel geen opvang en zorg die passend is. Maar goed dat is de vraag niet.”

Bedankt voor jullie reacties, dank aan de ervaringscoaches, de minderjarige slachtoffers, die we begeleiden én de slachtoffers die uit de OMM-opvang bij ons kwamen.